LÃO KHÙNG

Mấy hôm nay vùng tôi xuất hiện một lão khùng. Lai lịch của lão người nói này người nói kia nhưng ai cũng công nhận lão khùng "có văn hóa". Đầu tóc bạc phơ, đôi mắt trầm buồn, nghe lão nói có duyên đến lạ.

     Lúc mới đến, thấy bộ dạng hành khất, một bà lão bưng cho tô mì, lão ăn tự nhiên, từ tốn. Ăn xong lão chắp hai tay trước ngực, nhìn thẳng vào bà lão, cúi đầu không nói. Lão lấy trong túi gói thuốc Sa Pa, rút một điếu, xòe diêm châm lửa. Cách quẹt của lão cũng điệu nghệ, nhẹ nhàng mà tiếng "tạch" đầu que diêm nghe gọn, dứt khoát. Chờ cho que diêm cháy gần hết lão ung dung châm lửa hút.

     Một cậu thanh niên mặc áo xanh in logo Thanh niên Việt Nam hiếu kỳ cũng rút một điếu thuốc, xin lão que diêm. Lão nói:

     - Ngọn lửa lý tưởng trong tim

      Khêu lên mà thắp xin diêm làm gì.

Đám đông cười ồ, một cô gái đưa cho lão hai trái táo, lão nói:

     - Táo này vừa cứng vừa xanh

      Ngon thì ngon thật răng anh. . .  không còn.

Thấy hay hay, một cô khác chìa một tay đưa lão hai trái cam:

     - Cho ông khùng đó!

     - Ăn mày thì mặc ăn mày

      Cam ngọt đưa cả hai tay mới nhần (nhận).

Hóa ra lão biết vận dụng cả phong cách thơ Bút Tre dân gian! Có người ôm bụng mà cười, cô gái đỏ mặt. Không hiểu người ta cười lời nói của lão hay sự tẽn tò của cô gái.

     Có người quan tâm, hỏi han lão ở đâu, vợ con thế nào, sao không ở nhà. . .lão từ chối "tâm sự" nhưng cũng đưa ra một thông tin:

     - Còn gì để nói với nhau

      Khi người ta đã buông câu giã từ!

Có người xầm xì lão khùng vì bất mãn. Trước kia nghe đâu lão làm biên tập một tờ báo nào đó, hào hoa, phong nhã, nhiều em chết mê chết mệt. Cái tài và cái hào hoa giết lão. Mấy đứa tiểu nhân vu oan giá họa, cấp trên bắt lão làm kiểm điểm. Lão bỏ việc, viết hai câu thỏn lọn trong bản kiểm điểm rồi ký tên:

     - Đời ta trong đục thực hư

      Trái tim ta biết cần gì thế gian!

Hình như lão cũng biết xem tướng số, dần dà nhiều người tìm đến tâm sự cùng lão. Có việc lão nói, có việc lão im lặng, có việc lão khóc. Nghe chuyện một ông bị vợ cắm sừng bởi "phi công trẻ", nếu ông ấy không bắt gặp thì muôn đời bà ta vẫn là người đàn bà mẫu mực của thiên hạ. Lão thở dài:

     - Thói đời những kẻ gian ngoan

      Vẻ ngoài đạo mạo mưu toan trong lòng.

     Một cậu học sinh đưa cho lão bài kiểm tra môn Văn bị gạch đỏ những câu chữ nhờ lão xem hộ. Xem xong, nhìn quanh một lượt, lão ấn bài kiểm tra cho tôi. Đoạn bị gạch viết: "Suy ra cho cùng, câu thơ "Khi ta ở chỉ là nơi đất ở / Khi ta đi đất đã hóa tâm hồn"của Chế Lan Viên là sự tổng kết, diễn đạt khác đi của "Hết mùa toóc rạ rơm khô / Bạn về quê bạn biết nơi mô mà tìm" hay "Trèo đèo hai mái chân vân / người về Hà Tĩnh dạ ái ân Quảng Bình" mà thôi. . .Dường như để tôi đọc hết bài văn ấy, lão nói với cậu học sinh, với tôi và như cả với chính mình:

     - Phô ra cứ tưởng tài năng

      Để cho nó nhiếc câu văn của mình.

     Lúc ấy, một ông (tôi không tiện nói tên) định tụ tập cùng chúng tôi thì chị vợ đi sau quát:

     - Về coi nhà, người ngu mới nghe khùng nói!

Nghe thế, lão cười cười:

     - Làm chồng như chó giữ nhà

      Đi thưa về bẩm mới là chồng ngoan.

Rồi lão đứng lên, vuốt áo chỉnh tề, chắp tay trước ngực, quay xung quanh một vòng:

     - Tôi xin từ biệt chốn này

      Tạ ơn tất cả những ngày vừa qua.

     Lão đi thẳng, quạt giấy che đầu, không ngoái lại. Bóng lão khuất hẳn sau đoạn đường cong. Lòng tôi nao nao, đám đông vừa ồn ào là vậy mà bỗng lặng im, mỗi người một ngả.